In Makkum staat de oudste keramiekfabriek van Nederland: Koninklijke Tichelaar. Maar sinds het bedrijf in 2013 een andere koers koos, dreigt de geschiedenis en kunst van het maken van sieraardewerk langzaam te verdwijnen. Met een expositie in de Donia Kerk willen Jan Wijma, Abe Blanksma en Jacob Hansma de ‘kunstwerkjes’ weer op de kaart zetten.

Start van de samenwerking
In het verleden waren er al meerdere exposities waarbij het Makkumer aardewerk een rol speelde, zoals bij het 450-jarig bestaan van Koninklijke Tichelaar. Oud-medewerker Jan Wijma was destijds als vrijwilliger betrokken. „Tijdens die expositie begon het weer bij mij te leven,” vertelt hij. „Sindsdien ben ik weer begonnen met verzamelen.”

Abe Blanksma, gepensioneerd ondernemer, raakte vorig jaar betrokken toen hij werd uitgenodigd om bij Tichelaar te kijken wat er nog mogelijk was. „Daar waren voorlopig geen mogelijkheden, in verband met bouwactiviteiten, welke waarschijnlijk in 2026 afgerond worden,” zegt hij. „Maar ik dacht: als we niets doen, gaat het verloren. En als we nog 3 jaar wachten, gaat het ook verloren”. Hij besloot zich als organisator op te werpen. Toen hij Jan Wijma ontmoette, besloten de twee de handen ineen te slaan. Met de komst van Jacob Hansma namens Plaatselijk Belang was het drietal compleet en kon het plan echt van de grond komen.

De expositie
De collectie voor de expositie is grotendeels door de drie mannen zelf bij elkaar gekocht. “We zijn door binnen- en buitenland gereden om alles te verzamelen,” vertellen ze. Ze kozen bewust voor aardewerk, omdat eerdere exposities al lieten zien dat daar de meeste belangstelling voor was: de historie van Makkum. Toen de collectie compleet was, gingen ze op zoek naar een geschikte locatie. Ze bekeken verschillende panden, maar geen daarvan bleek praktisch. Ook de Donia Kerk kwam voorbij als optie. Abe nam contact op met het kerkbestuur: „Het bestuur was eigenlijk meteen enthousiast.”

Toeval bestaat niet
Vijf jaar geleden werd er ingebroken in de Donia Kerk. Daarbij werden een herdenkingsbord, een avondmaalskan en een bijbeltje gestolen. Hoewel er destijds aangifte werd gedaan, bleven de gestolen voorwerpen spoorloos. Totdat de expositie in de Donia Kerk begon. Op donderdagochtend 26 juni wilde Douwe Pals, secretaris van Stichting Van Donia, de kerk openen toen hij een Albert Heijn-tas voor de deur vond. Tot zijn verbazing zaten daarin de schaal en de kan, nog helemaal intact. De initiatiefnemers geloven niet dat het toeval is dat deze spullen juist nu teruggebracht zijn. „We hebben veel reclame voor de expositie gemaakt. Misschien heeft iemand wroeging gekregen en het daarom teruggebracht,” vermoeden ze. Volgens Abe kom de bijbel ook nog wel terug, de dader heeft hem waarschijnlijk nog niet helemaal uitgelezen.

Toekomst
Jacob Hansma hoopt dat de expositie weer dezelfde aantrekkingskracht krijgt als Tichelaar vroeger had. „Toen kwamen er zo’n 30.000 bezoekers per jaar. Als je 30.000 mensen loslaat in het dorp, is dat ook goed voor het toerisme en horeca,” zegt hij. In de jaren ’80 en ’90 kwamen er bussen vol Amerikanen naar Makkum. Het was toen zo druk dat er speciale parkeerplaatsen werden aangelegd om de woonwijken te ontzien. Na een rondleiding door de fabriek zochten de bezoekers vaak de gezelligheid op in het dorp, bijvoorbeeld voor koffie bij De Waag. „We hebben nog geen subsidie aangevraagd voor de busplekken,” voegen de mannen lachend toe.

De expositie is te bezoeken van 25 juni tot en met 4 september, op woensdag tot en met zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur. De entree bedraagt € 3. Bezoekers kunnen daarna gratis De Gezonken Schat bewonderen in het Waaggebouw.